ماشاالله براتی
امروزه پس از هیجده سال از طرح احداث شرکت فولاد اکسین که به منظور تولید ورق عریض در مجاورت شرکت فولاد خوزستان که با هدف تکمیل زنجیره تولید فولاد این شرکت بنا گردید، کمتر کسی پیدا می شود که دلسوز خوزستان و دیگر پدیده ها و مشکلات این استان منجمله بیکاری، توسعه نیافتگی، فقر عمومی ووو باشد و در عین حال ضرورت الحاق فولاد اکسین به فولاد خوزستان را برای رفع برخی از این مشکلات و پدیده ها درک نکند.
با مروری کوتاه بر این روند، در می یابیم که این مهم با زیرساخت، دانش فنی، اعتبار مالی و در نهایت راهاندازی شرکت فولاد اکسین تماما از سوی فولاد خوزستان انجام شد. فولاد اکسین در سال ۱۳۸۸ با ظرفیت اسمی یک میلیون و ۵۰ هزار تن و تنها تولیدکننده ورقهای عریض فولادی در خاورمیانه به بهرهبرداری رسید.
احداث خط تولید نورد ورق عریض به منظور تامین مواد اولیه زنجیره صنایع کشتیسازی، مخازن تحت فشار، خطوط انتقال نفت و گاز و … و قطع وابستگی واردات اسلبهای مورد نیاز صنایع فوق از خارج و استراتژی صادرات محصول، از سوی شرکت فولاد خوزستان به عنوان مجری طرح تعیین شد.
یکپارچهسازی زنجیره ارزش محصولات فولادی در جنوب کشور به عنوان عاملی موثر در توسعه صنعت فولاد و آثار توسعهای و اشتغال پایدار ناشی از آن منوط به الحاق خط نورد تجهیزات ورق عریض در اختیار شرکت فولاد اکسین خوزستان بعنوان صنعت میانی در زنجیره ارزش است.
همه چیز برای یک شروع عالی و قرار گرفتن فولاد اکسین در مدار تولید محصولات نهایی که کمک شایانی به صنعت نفت میکرد آماده بود، که در تصمیمی ناگهانی و غیر کارشناسی، فولاد اکسین بدون در نظر گرفتن شرایط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذار شد.
این اتفاق در حالی رخ داد که ضمانت نامه ۲۵۰ میلیون یورویی بانک صادرات مربوط به بدهی ناشی از خرید تجهیزات کارخانه از شرکت دانیلی ایتالیا به فولاد خوزستان در زمان راه اندازی خط تولید این کارخانه نادیده گرفته شد و فرزندی که به تازگی راه رفتن را بلد شده بود، با بیمهری تمام از مادرش جدا شد و این اقدام ناسنجیده، شروعی بود برای مصیبتهایی که اگر نبود مهر مادر شاید به فرجامی شوم تبدیل میشد. در صورتی که روند فعالیت پروژه ورق عریض در قالب جدید و مستقل و به نام فولاد اکسین خوزستان پس از واگذاری به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا آنجا پیش رفت که در پایان سال ۱۳۹۸ فولاد اکسین خوزستان با بیش از ۱۱۳۰ میلیارد تومان بدهی تناژی، بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی ریالی، بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان بدهی مالیاتی، زیان سنواتی، ۱۳۰ میلیارد تومان مطالبات مشکوک الوصول، فاقد مواد اولیه، فاقد قطعات استراتژیک مورد نیاز خط تولید، فاقد محصول قابل فروش، فاقد دستورالعمل و آیین نامه، نابسامانی در تشکیلات سازمانی، احتمال بروز بحران کارگری، عدم امکان دریافت کارت بازرگانی، عدم امکان دریافت دسته چک بانکی، عدم امکان دریافت ضمانت نامه، بدهی های بیمه ای، بی اعتباری نزد مشتریان و دیگر مشکلات مواجه شد.
این موارد تنها بخشی از مشکلاتی بودند که علیرغم ادامهدار بودن حمایتهای زیرساختی فولاد خوزستان از بعد انفصال فولاد اکسین از این شرکت داشت. تصفیه خانه و سیستم آب و فاضلاب صنعتی، جادههای دسترسی، خدمات فنی و مهندسی، تامین اکسیژن مورد نیاز خط تولید و نیروی انسانی متخصص و باتجربه بخشی از این زیرساختهاست که از سوی فولاد خوزستان در اختیار فولاد اکسین قرار گرفت.
شرایط به قدری بحرانی شد که در سال ۱۳۹۷ وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از فولاد خوزستان خواست به منظور جلوگیری از ورشکستگی و ایجاد بحرانهای امنیتی ناشی از بیکاری کارکنان مجموعه، مدیریت اکسین را بر عهده بگیرد. فولاد اکسین بحران زده اواخر بهمن ۱۳۹۷ با انتصاب امین ابراهیمی (قائم مقام ارشد مدیر عامل و عضو هیات مدیره فولاد خوزستان در همان زمان) به سمت مدیرعامل فولاد اکسین انتخاب شد.
تنها با نگاهی به عملکرد ۱۰۰ روزه ورود شرکت فولاد خوزستان در اداره فولاد اکسین می توان به تاثیر و اهمیت انتقال مدیریت و مالکیت این شرکت به فولاد خوزستان پی برد.
افزایش میزان تولید از ۳۰ هزار تن به ۷۴ هزار تن در ماه (۲/۵ برابر )، افزایش ۱۰ برابری خرید قطعات استراتژیک خط تولید، تولید ورق های مخصوص محیط ترش شرکت نفت برای اولین بار در ایران، ۹/۵ برابر افزایش تولید محصولات آلیاژی خاص نسبت به کل سال ۱۳۹۷، جایگزینی فروش مستقیم بجای فروش کارمزدی پس از ۲ سال و بسیاری موفقیت های دیگر که حاصل حضور مدیران فولادی در ادارهی اکسین بود. طی این دوسال، فولاد اکسین از فروش کارمزدی به فروش مالکیتی رسید و توانست تعمیرات اساسی تجهیزات را در جهت به حداکثر رساندن ظرفیت تولید، انجام دهد و با حضور کلیدی در پروژه های بزرگ ملی نفت و گاز (همچون پروژه افتخار آمیز خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک) در سطح ملی، کشور را به خودکفایی برساند. اما با شروع سوددهی شرکت فولاد اکسین، سهامداران آن تفاهم نامه را فراموش کردند و با تغییر دولت روند واگذاری متوقف شد.
از طرفی مدیریت موفق فولاد خوزستان بر اکسین تا بدان جا پیش رفت که در دی ماه سال ۱۳۹۸ در چارچوب برنامههای راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اهداف: جایگزینی مدیریت سهام به جای بنگاهداری، ایجاد قطبهای فولادی در کشور و بازگشت *مدیریت متمرکز به فولاد خوزستان* تفاهمنامهی واگذاری سهام فولاد اکسین به فولاد خوزستان میان نمایندگان وزارت و مدیرعامل وقت فولاد خوزستان مبنی بر انتقال ۶۰ درصدی از کل سهام فولاد اکسین به صورت ثبتی به امضا رسید. اما دریغ که به دلایل نامعلوم و باز هم بدعهدی، این تفاهمنامه شکل اجرایی به خود نگرفت و همچنان بلاتکلیفی شرایط را به سمت بغرنج نمودن اوضاع پیش میبرد! جای تعجب دارد با وجود نهایی شدن تفاهمنامه در حضور مقام عالی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و گذشت نزدیک به دوسال هنوز از سوی وزارت خانه مبنی بر واگذاری سهام فولاد اکسین به فولاد خوزستان اقدامی نشده است. اگر نبود مدیریت کارآمد فولاد خوزستان در تصدی فولاد اکسین، معلوم نبود چه سرنوشت شومی انتظار مجموعه را میکشید.
فشار بانک صادرات مبنی بر جاری نمون ضمانتنامه و پیگیری مراحل قانونی، که در این صورت ممکن است بزرگترین عرضهکنندهی شمش فولادی کشور که در سال های اخیر توانسته با ازرآوری حاصل از صادرات محصولات باکیفیت، جایگزین شایستهای برای صادرات نفتی کشور لقب گرفته، با مشکلاتی مواجه شود که پیامد آن گریبانگیر فولاد اکسین هم خواهد شد. قطعا تعطیلی دو شریان اصلی تولید فولاد و ورق کشور علاوه بر آثار زیانبار بر اقتصاد کشور، استان خوزستان را که در شرایط فعلی هم بیشترین نیروی بیکار را در خود جای داده است، با مشکلات امنیتی مواجه میکند.
در صورت اجرایی شدن ضمانتنامهی بانک صادرات و صدور رای دادگاه، خط تولید فولاد خوزستان تعطیل شده و ناگریز اقدام متقابل فولاد خوزستان را به همراه داشته و موجبات تعطیلی فولاد اکسین را به دنبال دارد. وقوع چنین شرایط فاجعهباری که دور از ذهن نیست علاوه بر بیکاری بیش از یازده هزار نفر به طور مستقیم و شصت هزار نفر به طور غیرمستقیم، ضربهی مهلکی به صنعت فولاد کشور وارد میکند.
اینک و پس از دخالت دلسوزانه و بهنگام فولاد خوزستان، سزاوار نیست در شرایطی که با تملک فولاد اکسین از سوی فولاد خوزستان علاوه بر تکمیل زنجیره فولاد و دستیابی به تولید سیزده میلیون تنی فولاد در افق ۱۴۰۴ و پایداری تولید در استان زرخیز خوزستان و خلق ثروت ملی، شاهد تاخیر در واگذاری سهام این شرکت به اصل خویش باشیم.
بعلاوه باید توجه داشت در صورت رخ دادن این اتفاق مبارک و از سرگیری و سرمایهگذاری فولاد خوزستان در طرح فولادسازی اکسین، سه هزار نیروی انسانی به طور مستقیم بکارگیری میشوند. این تعداد یعنی باز شدن گره کور بیکاری در استان خوزستان، ثبات امنیت، بکارگیری جوانان متعهد، متخصص و کارآمد که در نهایت به رشد و شکوفایی استان خوزستان و تولید ثروت ملی منجر میشود.
برای واگذاری فولاد اکسین به فولاد خوزستان علاوه بر پیگیریهای مستمر مدیران این مجموعه، همت مسئولان دلسوز استان و کشور لازم است. از نماینده محترم ولیفقیه که همواره یار و یاور صنایع استان بودهاند، همچنین استاندار محترم که خود زمانی در مقام عالی وزارت حضور داشتهاند و بدون شک با نگاه ملی پیگیر خواهند بود، تا نمایندگان محترم مجلس که صدای رسای مردم و بنگاههای اقتصادی استان بوده و هستند، نیاز است به یاری فولاد خوزستان آمده و در تسریع واگذاری سهام فولاد اکسین به فولاد خوزستان تاثیرگذار باشند.
تجربههای تلخ بنگاهداری غیر کارشناسی بر صنایع کشور و دادن خط تولید به شکل کارمزدی و لاجرم سیطره سهم دلالان تا به امروز هزینههای بسیاری بر اقتصاد کشور وارد کرده است و تکرار آن در مجموعه فولاد اکسین جز حسرت و از دست رفتن سرمایههای ملی، عایدی به همراه ندارد.
این در حالی است که شرکت فولاد خوزستان بارها اعلام آمادگی کرده که در فرآیند واگذاری سهام، تمامی موارد قانونی و بدون در نظر گرفتن شرایط همجواری، اجرایی شود و سهام شرکت فولاد اکسین به قیمت روز کارشناسی و به فولاد خوزستان واگذار شود.
از سوی دیگر، جریان و حرکت خزنده و مشکوک و البته کم تعدادی از حواشی رسانه! در خوزستان نیز این روزها به موازات برخی تنگ نظری ها و ایجاد اختلال در روند الحاق فولاد اکسین به فولاد خوزستان ، آغاز به فعالیت به ویژه در کانال های تلگرامی مشکوک نموده که موافق انجام این اتفاق مبارک و خجسته ( الحاق فولاد اکسین به فولاد خوزستان ) نیست و هدف از تخریب مسوولان فولاد خوزستان نیز در همین راستا ارزیابی می گردد.
مقامات امنیتی انتظامی خوزستان و کشور باید به هوش باشند و با رصد این فعالیت ها به ویژه در فضای تلگرام که افرادی بدون افشای هویت واقعی خود! سعی در انحراف افکار عمومی، نشر اکاذیب و تخریب وجهه مدیران و دغدغه مندان و دلسوزان استان و کشور هستند، بیش از این میدان جولان و ترکتازی پیدا نکنند.